Nợ Chính phủ đã vượt giới hạn quy định

22/03/2016 09:15 GMT+7

• 
• 
• 
• 

TTO - Trong báo cáo của Chính phủ tại phiên khai mạc kỳ họp cuối cùng Quốc hội khóa này sáng 21-3, Chính phủ nêu rõ nợ Chính phủ đã vượt giới hạn quy định (50,3% GDP so với quy định là không quá 50%). 

Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc - Ảnh: Nhan Sáng

Bảo đảm quyền tự do, dân chủ của người dân đi đôi với tuân thủ pháp luật, đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết khiếu nại, tố cáo

Phó thủ tướng NGUYỄN XUÂN PHÚC

""

Trình bày báo cáo trước Quốc hội, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết GDP năm 2015 đạt 193,4 tỉ USD, bình quân đầu người 2.109 USD. Thời gian tới, Chính phủ đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân năm năm đạt 6,5-7%/năm. Đến năm 2020, GDP bình quân đầu người khoảng 3.200-3.500 USD.

Trong số các hạn chế, yếu kém, Chính phủ nêu rõ nợ công đang tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn. Nợ Chính phủ đã vượt giới hạn quy định (50,3% GDP so với quy định là không quá 50%).

Tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp

Chính phủ đặt ra tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm năm 2016-2020. Đầu tiên là phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường và động lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

“Tập trung hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường đồng bộ, hiện đại trên cơ sở tuân thủ đầy đủ các quy luật của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế” - Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

Các nhóm nhiệm vụ, giải pháp tiếp theo bao gồm: Đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh. Tiếp tục triển khai đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế và tái cơ cấu các ngành, lĩnh vực.

Đồng thời, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và ứng dụng khoa học công nghệ, tăng năng suất lao động.

Phát triển văn hóa và thực hiện tiến bộ công bằng xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, bảo đảm gắn kết hài hòa với phát triển kinh tế. Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai...

Chính phủ dành một mục cho nhóm nhiệm vụ, giải pháp về nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm quyền tự do, dân chủ của người dân đi đôi với tuân thủ pháp luật. Đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Trong nhóm giải pháp về tăng cường quốc phòng an ninh, giữ vững chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ quốc gia”.

Nhóm nhiệm vụ, giải pháp cuối cùng là nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế.

Kiên trì thúc đẩy giải quyết các tranh chấp trên biển bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và các thỏa thuận của khu vực, tôn trọng tiến trình ngoại giao và pháp lý.

“Chúng ta thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm năm 2016-2020 trong bối cảnh có nhiều cơ hội thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Chính phủ sẽ khẩn trương xây dựng chương trình hành động để triển khai thực hiện kế hoạch năm năm được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này và tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm các nhiệm vụ, giải pháp đề ra” - Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

Rà soát để giảm 
các trạm thu phí

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu - Ảnh: Phạm Kiên

Đánh giá thực chất đội ngũ cán bộ, công chức, cương quyết loại bỏ những người gây cản trở, trục lợi, gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế NGUYỄN VĂN GIÀU

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày đề xuất Chính phủ sớm xây dựng chương trình, các đề án cụ thể hóa những vấn đề mới về kinh tế - xã hội theo tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII và tận dụng thời cơ, thuận lợi khi hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.

Việc tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch năm năm cần tập trung nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn, xử lý, khắc phục tình trạng khô hạn ở các tỉnh Nam Trung bộ, các tỉnh Tây nguyên và tình trạng xâm nhập mặn ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long có chuyển biến rõ rệt ngay trong năm 2016.

“Xử lý ùn tắc giao thông hai thành phố lớn, rà soát lại các trạm thu phí giao thông đường bộ để giảm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, chống hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng...” - ông Nguyễn Văn Giàu nói.

Báo cáo của cơ quan Quốc hội cũng có nội dung về việc ban hành cơ chế đặc thù về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để triển khai dự án sân bay quốc tế Long Thành.

Theo đó, đề nghị Quốc hội quyết định bố trí vốn và cho phép thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để giải phóng mặt bằng cho dự án trước khi phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đảm bảo khởi công và hoàn thành giai đoạn 1.

Một đề xuất mạnh mẽ cũng được Ủy ban Kinh tế đưa ra là ngay năm đầu của kế hoạch năm năm, tập trung hoàn thành xác định vị trí việc làm toàn hệ thống chính trị, đánh giá thực chất đội ngũ cán bộ, công chức, cương quyết loại bỏ những người gây cản trở, trục lợi, gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân.

Cử tri quan tâm về tình hình Biển Đông Trình bày báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân, Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho biết Đoàn chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổng hợp được 3.794 ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi tới Quốc hội. Trong đó, cử tri và nhân dân cả nước lo lắng, bất bình trước việc Trung Quốc tiếp tục gia tăng các hoạt động bồi đắp, cải tạo, xây dựng các công trình trái luật pháp quốc tế; bố trí vũ khí, quân đội tại các đảo, bãi đá thuộc quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam; hành hung, cướp phá tài sản, ngư cụ của ngư dân làm gia tăng sự bất ổn trong khu vực, đe dọa tự do hàng hải, vi phạm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông được ký giữa các nước ASEAN và Trung Quốc (DOC). Cử tri đề nghị Đảng, Nhà nước có các giải pháp đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả hơn nhằm giữ vững chủ quyền quốc gia, bảo vệ ngư dân, tăng cường công tác đối ngoại và thông tin kịp thời, đầy đủ trên các phương tiện thông tin đại chúng về diễn biến tình hình Biển Đông.

V.V.THÀNH

World Bank sẽ chấm dứt ODA ưu đãi với Việt Nam vào năm 2017

 Đến tháng 7/2017, World Bank sẽ chấm dứt ODA ưu đãi với Việt Nam, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2% - 3,5%.
 >> Việt Nam cần vay 40 tỷ USD vốn ODA trong 5 năm tới
 >> Nên từ chối vay vốn ODA nếu không có lợi!
 >> Đã đến lúc cần hạn chế vay vốn ODA

Trao đổi tại cuộc họp báo chuyên đề về chính sách cho vay lại vốn ODA diễn ra sáng nay (22/3), ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, trong giai đoạn 10 năm trở lại đây (2005 – 2015), tổng số vốn ODA, vay ưu đãi được ký kết khoảng 45 tỉ USD. Trong đó, 1/3 cho ngân sách trung ương để cấp phát cho các chương trình, dự án thuộc nhiệm vụ chi của Ngân sách trung ương; 1/3 dành cho các chương trình, dự án của địa phương và chỉ có 1/3 để cho vay lại các dự án trọng điểm của nhà nước.

Trong 15 tỉ USD dành cho chương trình, dự án của địa phương, tỷ trọng vốn cấp phát chiếm đến 92,2%; cho vay lại chỉ chiếm 7,8%. Đối với phần vốn để cho vay lại các dự án đầu tư trọng điểm của nhà nước, cho đến nay hầu hết Chính phủ vẫn chịu toàn bộ các rủi ro tín dụng. Cơ quan cho vay lại chỉ có vai trò là ngân hàng phục vụ và hưởng phí dịch vụ.

Theo ông Long, cơ chế bao cấp bấy lâu nay thông qua cơ chế cấp phát từ ngân sách và cho vay lại nhưng Nhà nước vẫn phải chịu rủi ro trong thời gian dài có thể tạo ra sức ỳ từ các dự án. Từ năm 2010, Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình, do đó, mức độ ưu đãi của các khoản cho vay của các đối tác phát triển dành cho Việt Nam đang giảm rõ rệt.

Ông Trương Hùng Long - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính)

Nếu như giai đoạn trước năm 2010, thời hạn vay bình quân khoảng từ 30-40 năm, với chi phí vay khoảng 0,7-0,8%/năm, bao gồm thời gian ân hạn thì 2011-2015, thời hạn vay bình quân chỉ còn từ 10-25 năm, tùy theo từng đối tác và từng loại vay; với chi phí vay khoảng 2%/năm trở lên. Nhiều nhà tài trợ đã chuyển từ nguồn vốn ODA sang nguồn vốn vay hỗn hợp, vừa vốn tài trợ vừa vốn thương mại kèm theo nhiều điều kiện ràng buộc.

Theo lộ trình, đến tháng 7/2017, Ngân hàng Thế giới (World Bank) sẽ tuyên bố chấm dứt ODA ưu đãi với Việt Nam và phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay kém ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2% - 3,5%.

Ông Long cho biết, khoản vay dài nhất của Việt Nam có thời hạn đến năm 2055, bình quân thời gian các khoản nợ vay là 12,5 năm. Theo đó, yêu cầu đặt ra trước khi Việt Nam "tốt nghiệp" ODA vào năm 2017 là phải trả nợ nhanh theo từng khoản vay.

"Tôi tính toán dòng tiền và từng khoản nợ hiện nay của Việt Nam, thời điểm phải trả nhiều nhất rơi vào khoảng năm 2022 – 2025, từ nay 2020 chưa phải là nhiều" - ông Long cho biết.

Hiện tại, Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan đang có chương trình làm việc với World Bank, sau đó là các tổ chức khác để đàm phán lộ trình và phương án trả nợ, hạn chế tối đa tác động của trả nợ nhanh tới ngân sách nhà nước để thực hiện cho vay lại và tránh "sốc" cho ngân sách khi tăng gấp đôi thời gian và chi phí

World Bank cũng đã cam kết với Việt Nam đưa ra phương án để đảm bảo tránh tác động nhiều đến nghĩa vụ nợ của Việt Nam, kể cả lâu dài và trước mắt.

Tuy nhiên, ông Long không cho biết về con số nợ công phải trả cụ thể từ nay đến năm 2020 vì vẫn đang trong quá trình đàm phán. “Hiện đàm phán này chưa đến hồi kết, mỗi phương án đặt ra cách thức trả nợ và tốc độ trả nợ khác nhau, điều kiện khác nhau, hoặc là giãn thời gian, hoặc tăng chi phí. World Bank hiện chiếm tới gần 30% khoản vốn vay, nếu đàm phán có lộ trình tốt thì đàm phán với các đối tác khác cũng sẽ thuận lợi hơn”, ông Long cho hay.

Cũng theo Bộ Tài chính công bố, con số trả nợ trong năm 2015 chiếm khoản 16% tổng thu ngân sách. Trong năm 2016 con số trả nợ được báo cáo lên Quốc hội và Chính phủ được tính toán dựa trên kịch bản quản lý nợ, khoản nợ đến hạn và tình hình kinh tế hiện nay, là các khoản phải trả nợ và là hơn 24% trên tổng thu ngân sách.

Trước thực trạng này, Bộ Tài chính cho rằng, trong thời gian tới, với các địa phương có tiềm lực tài chính khá, và đặc biệt các địa phương có khả năng điều tiết ngân sách về trung ương thì phải chia sẻ gánh nặng nợ với ngân sách trung ương thông qua cơ chế cho vay lại chính quyền địa phương.

Đồng thời, Nhà nước nên tập trung nguồn vốn ODA vào những lĩnh vực then chốt, các dự án công trình trọng điểm, thu hẹp phạm vi cấp phát từ Ngân sách nhà nước và giảm tính bao cấp của nhà nước trong cơ chế sử dụng vốn vay nước ngoài…

Dân trí